Arktik'te Nadir Sei Balinaları Gözlemlendi
5. Ulusal Arktik Bilimsel Araştırma Seferi, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'nın destekleriyle TÜBİTAK MAM Kutup Araştırmaları Enstitüsü koordinesinde gerçekleştirildi. Türk bilim insanları, Svalbard Adası çevresinde deniz ekosisteminin değişikliklerini inceledi.
Güldehan Deryal, İstanbul Üniversitesi doktora öğrencisi olarak seferin katılımcısıdır. Deryal, iklim değişikliği nedeniyle Sei balinalarının göç yollarında sorunlar yaşadığını belirtti: "Artık yaşayamadıkları sulardan çıkıp başka sulara göç etme isteğindeler."
Deniz Buzları ve Mikroplastikler Üzerine Araştırmalar
Sefer sırasında araştırmacılar, deniz buzlarının erimesinin ekosistem üzerindeki etkilerini ve mikroplastiklerin kirletici rolünü de gözlemledi. Araştırmalar, bu türlerin alışılmadık bölgelerde görüldüğünü ortaya koydu. Deryal, "Sei balinalarının ve diğer türlerin buraya gelmesi, habitat değişikliğinin önemli bir parçası," dedi.
Deryal, sefer sırasında yürütülen projelerden bahsederek şunları aktardı: "Birinci projemiz fitoplanktonların toksin üretim süreçlerini incelemek, ikinci projemiz ise Svalbard Adası’ndaki artan turizmin su kirliliğine etkisini takip etmektir. Üçüncü projemiz, mikroplastiklerin üzerinde organik kirleticileri tespit etmeye yöneliktir."
Uluslararası Literatüre Katkı
Deryal, mikroplastiklerin araştırmalarının uluslararası literatüre önemli bir katkı sağlayacağını vurguladı: "Mikroplastikler, kirlilik taşıyan vektörlerdir ve Arktik gibi uzak bölgelerde bu kirleticilerin taşınması büyük bir tehdittir."
Doç. Dr. Erhan Arslan, deniz buzlarının erimesinin ekosistem üzerindeki etkilerini belirtti: "Araştırmacılar kurs tespitleri ile bu durumu analiz etmektedir."
eDNA Teknolojisi ile Deniz Memelileri Takibi
Doç. Dr. Rafet Çağrı Öztürk, Karadeniz Teknik Üniversitesinden bir sefer katılımcısı olarak, eDNA teknolojisi kullanarak deniz memelilerini takip ettiklerini açıkladı. Öztürk, "Balinaları ve morsları gözlemleyerek, ortamda bıraktıkları DNA'ları tespit etmeye çalışıyoruz," ifadelerini kullandı.
Sefer süresince, mikroplastiklerin denizdeki varlığının tespiti ve dağılımı da araştırılmaktadır. Öztürk, "Mikroplastiklerin dünyanın en ücra köşelerinde bile bulunduğunu görmek, bizler için üzücü bir durum," dedi.
Cumhurbaşkanlığı himayelerinde, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı sorumluluğunda ve TÜBİTAK MAM Kutup Araştırmaları Enstitüsü koordinasyonuyla gerçekleştirilen 5. Ulusal Arktik Bilimsel Araştırma Seferi kapsamında Türk bilim insanları, Svalbard Adası ve çevresinde mikroplastikler, canlı yaşamı ve deniz ekosistem değişikliklerini inceledi. Sefer boyunca araştırmacılar, deniz buzlarının erimesinin deniz ekosistemi üzerindeki etkilerini, mikroplastiklerin kirletici taşıyıcı rolünü, Arktik’te nadir görülen Sei balinalarının bölgeye gelişi gibi dikkati çeken gözlemleri ve farklı disiplinlerdeki projelerden elde edilen ön bulguları kayıt altına aldı.
